Unua leciono

Antaŭ ol legi la unuan tekston por ekzerciĝi pri Dunianto, vi lernu kelkajn aferojn pri la prononco de Dunianto kaj pri la maniero, laŭ kiu vortoj povas esti transprenataj el Esperanto al Dunianto.

Dunianto ne havas literojn kun supersignoj. Jen la prononco-reguloj de Dunianto:

• “c” estas prononcata kiel la Esperanta “ŝ”.
• “j” estas prononcata kiel la Esperanta “ĵ”.
• “y” estas prononcata kiel la Esperanta “j”.
• “w” estas prononcata kiel la Esperanta “ŭ”, sed povas ankaŭ esti en la komenco de vorto.
• Ĉiuj aliaj literoj estas prononcataj kiel en Esperanto.

Ĉe duniantaj vortoj, kiuj estis rekte transprenitaj el Esperanto, la Esperantaj “c”, “ĉ” kaj “ŝ” kutime iĝas “c” en Dunianto kaj la Esperantaj “ĝ” kaj “ĵ” iĝas “j” en Dunianto. Jen ekzemploj:

• La dunianta vorto por “decidi” estas ankaŭ “decidi”, sed ĝi prononciĝas kiel “deŝidi”.
• La dunianta vorto por “ĉefa” estas “cefa”.
• La dunianta vorto por “fiŝo” estas prononcata kiel en Esperanto, sed literumata kiel “fico”.
• En Dunianto la sufikso “-iĝi” estas “-iji”, prononcata kiel “-iĵi”.
• En Dunianto la sufikso “-aĵo” estas prononcata same kiel en Esperanto, sed literumata kiel “-ajo”.

Kelkfoje la Esperanta “v” iĝas “w” en Dunianto, ekzemple “kwar” kaj “worto”. Ĉi tiu modifo tamen estas aplikata nur al vortoj, ĉe kiuj la deveno de la vorto subtenas ĉi tiun modifon.

Konforme kun la prononco-reguloj, la Esperantaj “j” kaj “ŭ” kompreneble iĝas “y” kaj “w” ĉe la rekta transpreno al Dunianto.

Nun vi estas preta por legi ekzercan dialogo-tekston en Dunianto.

Ekzerca dialogo-teksto

Agus kay Mia renkontijas ce dunianta kunvenugo (kongreso).

Agus: Salomon (Saluton/Pacon)! Mi nomijas Agus. Kiel vi nomijas?

Mia: Salomon, Agus! Mi estas Mia. De kie vi venas?

Agus: Mi venas el malgranda caro (urbo) en Indonezio. Mi domimas (loĝas) tie de kiam mi estis ege (tre) eta tiflo (infano). Kay vi?

Mia: Mi ante (nun) domimas en Berno, la cef-caro de Swiso, dan (sed) mi venas el Brazilo. Kio estas via karo (laboro)?

Agus: Mi karas kiel lernigisto (instruisto). Mi ege ayas (ŝatas) lernigi tifloyn. Kay kio hus (pri) vi?

Mia: Mi karas kiel injeniero. Mi ayas solvi malbonomoyn (problemojn) kay krei novayn ajoyn.

Agus: Tio awdomas (sonas) interesa! Kiel okazis, ke vi ijis injeniero?

Mia: Mi zaten (jam) kiel tiflo interesijis hus fiziko kay krome aydan (ankaŭ) ayis matematikon. Boy (Pro) tio mi zaten jalde (frue) decidis, ke mi volas studi injenieradon nac (post) la lerneyo.

Agus: Hal (Ĉu) vi tion decidis can (antaŭ) aw nac via des-tri-nenijo (13-jariĝo)?

Mia: Mi ne tute bone memoras, dan eblege (verŝajne) zaten can mia des-tri-nenijo.

Agus: Hal vi havas sahodoyn (gefratojn)?

Mia: Mi havas go (unu) sahodinon kay du sahodicoyn. Mia sahodino aydan estas jetie (ĉi tie) ce la dunianta kunveno. U (Ri/Ŝi/Li) nomijas Lara. Kiom de sahodoy havas vi?

Agus: Mi estas sola anako (gefilo), do mi havas neniuyn sahodoyn. Dan mi havas multayn itokoyn (gekuzojn).

Mia: Interese! Hal ili aydan domimas en Indonezio?

Agus: Yes, jigay (kelkaj) en la sama caro kiel mi, hokay (aliaj) en la cef-caro Jakarto. Hal vi havas iuyn sukomoyn (ŝatokupojn)?

Mia: Yes, miay sukomoy estas foti naturon kay lerni novayn bacoyn (lingvojn).

Agus: Kiuyn bacoyn vi pesas (parolas)?

Mia: Mi pesas la portugalan, inglan (anglan), swahilan, germanan, swisgermanan, Esperanton kay Dunianton, kay havas bazayn konoyn hus jigaj hokaj bacoy. Kiuyn bacoyn vi pesas?

Agus: Mi pesas dake (nur) la indonezian, inglan kay Dunianton, dan mi ayus iam lerni la hindian kay spanan (hispanan).

Mia: Kiuyn sukomoyn vi havas?

Agus: Mi ayas doci (legi) kitaboyn (librojn) hus historio, bacilmo (lingvoscienco) kay vivilmo (biologio). Hal vi aydan ayas doci?

Mia: Yes, mi multe docas kitaboyn hus hokay kulturoy. Hal vi havas alian sukomon krom doci?

Agus: Yes, mi ayas daimi (vojaĝi). Hal vi multomare (ofte) daimas?

Mia: Ne tiel multomare kiel mi volus. Mi incalas (esperas) pli multe daimi en la onto (estonteco). Hal vi zaten vizitis multayn guoyn (landojn)?

Agus: Yes, mi ayas konimi (esplori) novayn kulturoyn kay renkonti diversayn homoyn.

Mia: En kiuy guoy vi zaten estis?

Agus: Entute eblege zaten en pli hon (ol) dudes guoy. Selam (Dum) la intay (pasintaj) du nenoy (jaroj) mi estis en Malayzio, Tayo, Indio (Barato), Brito, Franco kay Germano.

Mia: Ho, mi aydan ayus daimi al ciuy jetiuj (ĉi tiuj) guoy. Incaleble (Espereble) mi iam sakos (povos) viziti jigayn el ili. Kiuyn hokayn sukomoyn vi havas?

Agus: Mi ege ayas biseli (kuiri) diversayn yamajoyn (manĝaĵojn). Hal vi aydan ayas biseli?

Mia: Mi ne sakas ege bone biseli, dan mi tovolas (provas) lerni. Mi ayas tovolugi (eksperimenti) kun novay receptoy.

Agus: Tio estas bona maniero lerni! Eble iam nanu (ni) sakos kune biseli.

Mia: Tio estus joyigeja (amuza)! Mi vole (volonte) lernus de vi.